 | |||||
| (Δημοσιεύθηκε στο Επιστημονικό Περιοδικό FIRST LEΞIS MAGAZINE) | |||||
Ο τουρισμός, ένας από τους δυναμικότερους τομείς της οικονομίας μας, τυχαίνει να είναι και ο πιο ευάλωτος σε εξωγενείς παράγοντες. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε πότε θα μας έρθουν ευνοϊκά τα πράγματα, για να έχουμε ανάπτυξη. Σημαίνει συνεχή δουλειά, γρήγορα αντανακλαστικά και ικανότητα προσαρμογής στα εναλλασσόμενα περιβάλλοντα. Εξηγώ το συσχετισμό με ένα απλό παράδειγμα.
Το 2010, η κρίση, αρνητικοποίησε τα πρόσημα στις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού και έφερε στο φως χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες. Έκανε αντιληπτό, πως ο τουρισμός δεν μπορεί να πορεύεται «ορφανός» από πολιτικές και στρατηγικές κατευθύνσεις. Το καλό τη χρονιά αυτή, ήταν ότι γεννήθηκε προβληματισμός για τα υφιστάμενα κενά και εκφράστηκε βούληση να καλυφθούν.
Το 2011, η θέση των εξεγερμένων χωρών της Β. Αφρικής εκτός συναγωνισμού και η μετατόπιση τουριστών προς την Ελλάδα, είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν αφίξεις και έσοδα. Η διακυβέρνηση ΠΑ.ΣΟ.Κ. ερμήνευσε τα αποτελέσματα αυτά ως επιτυχία. Το κακό, μέσα στην ευφορία των καλών αποτελεσμάτων, ήταν ότι ‘θάφτηκαν’ τα προβλήματα και καλλιεργήθηκε η ψευδαίσθηση, ότι ξαφνικά, όλα έγιναν καλά και ανθηρά για τον τουρισμό.
Δυστυχώς, αν και όλοι θα το θέλαμε αυτό, τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Η προσλαμβάνουσα άλλαξε, αλλά όχι επειδή λύθηκαν προβλήματα. Η διακυβέρνηση ΠΑ.ΣΟ.Κ., επέλεξε να στρουθοκαμηλίσει και αυτό ήταν λάθος. Πέρυσι έλεγαν, «να μετατρέψουμε τα προβλήματα του τουρισμού σε ευκαιρίες». Φέτος, λένε «ποια προβλήματα;». Έτσι, ενισχύεται ο φόβος να χαθεί το momentum. Να υπάρξει επανάπαυση και να μην αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο.
Κάτι τέτοιο είναι καταστροφικό να αφήσουμε να συμβεί. Η δυσκολία της συγκυρίας επιβάλλει να βάλουμε τον τουρισμό σε σταθερή και μακροπρόθεσμη τροχιά ανάπτυξης, αν θέλουμε να δημιουργήσουμε θετική προοπτική συνολικά για την οικονομία. Αναφέρω συνοπτικά ορισμένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα, που θα πρέπει άμεσα να βρουν λύση και να πάψουν να υπερκαλύπτονται από την ικανοποίηση για τα φετινά, συγκυριακά σε μεγάλο βαθμό οφέλη.
- Ο ελληνικός τουρισμός πάσχει από έλλειψη ποιοτικών και ανταγωνιστικών υποδομών. Λέμε, ότι θέλουμε εξελίξουμε όλες τις εναλλακτικές δυνατότητες τουρισμού που προσφέρουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας. Δεν είδα να το κάνει η αρμόδια ηγεσία την προηγούμενη διετία. Ο θαλάσσιος τουρισμός, δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς σύγχρονες, ανταγωνιστικές μαρίνες, για παράδειγμα. Ο συνεδριακός τουρισμός, δεν μπορεί να αναπτυχθεί, χωρίς εξειδικευμένες υποδομές. Η Αθήνα, δεν έχει Μητροπολιτικό Συνεδριακό Κέντρο. Ο συνεδριακός Τουρισμός εξαντλεί τις δυνατότητές του στις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, ενώ οι διαδικασίες έχουν «κολλήσει» σε γραφειοκρατίες. Ομοίως, χρειάζεται έμφαση στις υποδομές μεταφορών, όπως τα περιφερειακά αεροδρόμια, τα λιμάνια και οι σταθμοί τρένων, οι οδικοί άξονες, καθώς επίσης, να βελτιωθούν οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις, για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα των νησιωτικών προορισμών όλο το χρόνο.
- Απουσιάζει πλήρως ένα στρατηγικό σχέδιο επικοινωνίας. Εδώ και δύο χρόνια καλλιεργείται η αντίληψη ότι εν μέσω κρίσης είναι πολυτέλεια να γίνει επένδυση στη διαφήμιση. Αυτή είναι άλλη μια εύκολη παραίτηση... Το δύσκολο είναι να υπάρξει ενιαία στρατηγική, με συγκεκριμένη στόχευση σε κοινά, συνεκτικά μηνύματα και εντατικές δράσεις προώθησης και προβολής. Οι πρόχειρη διαφήμιση της τελευταίας στιγμής, δε δίνει στίγμα στην αγορά και δεν διαμορφώνει ταυτότητα για τον ελληνικό τουρισμό. Και η προβολή στα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που τόσο την προβάλανε ως ‘επαναστατική λύση’, είναι σαφές, ότι δεν καλύπτει όλες τις ομάδες κοινών. Η δική μας θέση σε αυτό το σκέλος, είναι ότι χρειάζεται τώρα, στην περίοδο της κρίσης, εντατική και μεθοδικά σχεδιασμένη στρατηγική επικοινωνίας για τον τουρισμό. Δεν είναι ούτε ‘σπατάλη’, ούτε ‘πολυτέλεια’. Είναι επένδυση για τώρα και για το μέλλον, ενός κλάδου που πρέπει να επιβιώσει μέσα σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά.
- Λείπει ο επαγγελματισμός και η εξειδίκευση. Είναι γνωστό, ότι εδώ και χρόνια δεν έχουν γίνει όσα θα έπρεπε για να αναβαθμιστεί το επίπεδο της εκπαίδευσης και κατάρτισης στα τουριστικά επαγγέλματα. Εξαιτίας της κρίσης δε, υπήρξε και ο κίνδυνος να κοπεί η χρηματοδότηση και να κλείσουν κάποιες τουριστικές σχολές της περιφέρειας. Ήμασταν και είμαστε σε αυτό κάθετα αντίθετοι, με την προϋπόθεση όμως, να αναβαθμιστεί το επίπεδο των σπουδών και να εισαχθούν υποχρεωτικά προγράμματα δια βίου κατάρτισης. Παράλληλα, λέμε ότι πρέπει να μπει τέλος στην απασχόληση ανασφάλιστων, ανειδίκευτων εργαζόμενων στον τουρισμό. Το ανθρώπινο δυναμικό είναι η ‘βιτρίνα’ του κλάδου και όταν είναι ανειδίκευτο, τότε το συνολικό προϊόν έχει έλλειμμα ανταγωνιστικότητας.
- Το περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό για επενδύσεις. Το πρόβλημα είναι γενικό, όμως είναι πολύ πιο κρίσιμο στον τουρισμό, εξαιτίας του μεγέθους και της δυναμικής του. Είναι ακατανόητο, πως περίμεναν κάποιοι να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις. Και πως περίμεναν επενδύσεις, με φορολογικά αντικίνητρα, χωρίς ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για ειδικές μορφές τουρισμού και με τεράστιες καθυστερήσεις σε νομοθετήματα, όπως λ.χ. για την τουριστική κατοικία και το fast track. Η κατάσταση μέχρι σήμερα ήταν απαγορευτική... 2.000 υπογραφές έχει χρειαστεί επενδυτής για έργο εκατομμυρίων ευρώ στην Πελοπόννησο. Άλλος, έχει χρειαστεί να περιμένει 15 χρόνια για να βγάλει άδεια. Η δε φορολογία, γίνεται όλο και πιο αποθαρρυντική. Αυτά είναι πράγματα που πρέπει να αλλάξουν το συντομότερο, αν θέλουμε να κάνουμε την Ελλάδα ελκυστική για επενδύσεις.
- Δεν λειτουργεί ο μηχανισμός πρόληψης και αντιμετώπισης κρίσεων. Θεσμοθετήθηκε μεν πριν από ένα χρόνο, εν μέσω βίαιων διαδηλώσεων και ενώ τα ξένα ΜΜΕ πρόβαλαν αδιάκοπα την Ελλάδα ως προορισμό δακρυγόνων, βίας, αναρχίας και ταλαιπωρίας. Δεν είδαμε όμως να παρεμβαίνει. Ούτε να παίζει κάποιο καθοριστικό ρόλο στον έλεγχο του αρνητικού αντίκτυπου των κινητοποιήσεων. Η πρότασή μας για σύναψη Συμβολαίου Καλής Πίστης και Συνεργασίας ανάμεσα σε κόμματα και συλλογικούς φορείς του τουρισμού, έπεσε στο κενό από μια κυβέρνηση απρόθυμη να κάνει το παραμικρό για να διασφαλίσει την ομαλή τουριστική δραστηριότητα. Το θέμα είναι, να καλυφθεί τώρα άμεσα αυτό το κενό και να υπάρξει ένα πλαίσιο συλλογικής δέσμευσης για κοινή ανάληψη δράσης σε περιπτώσεις κρίσεων με άμεση επίπτωση στον τουρισμό.
- Ο τουρισμός της Αθήνας εκπέμπει S.O.S. Κάθε περιγραφή του προβλήματος υστερεί της πραγματικότητας. Τα πράγματα είναι απελπιστικά. Η εγκληματικότητα και η υποβάθμιση στο ιστορικό κέντρο έχουν υποχρεώσει πλήθος ξενοδοχείων σε λουκέτο. Οι διαδηλώσεις και τα επεισόδια στο Σύνταγμα έχουν ρίξει τις πληρότητες στην περιοχή. Και εδώ υπήρξε ολιγωρία και απάθεια. Και εδώ, πρέπει εφεξής να υπάρξει μεγαλύτερη υπευθυνότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει ελληνικός τουρισμός χωρίς την πρωτεύουσα και αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από την επόμενη πολιτική ηγεσία, όποια και αν είναι αυτή.
Κλείνω με ένα σχόλιο, στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον τουρισμό και πως αποτιμούμε τη σημασία του για την οικονομία. Υπάρχει δυστυχώς μια στρεβλή αντίληψη, ότι μπορεί να αποτελεί πεδίο πολιτικής κόντρας. Δεν ισχύει. Ο τουρισμός είναι εθνική υπόθεση. Η ανάπτυξή του πρέπει να είναι εθνική προτεραιότητα, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη της οικονομίας χωρίς ισχυρό τουρισμό. Για το λόγο αυτό θα πρέπει όλα τα προβλήματα και οι αδυναμίες του να αντιμετωπιστούν από κοινού, από τις πολιτικές δυνάμεις και τους φορείς του κλάδου. Μονομερείς προσπάθειες δεν επαρκούν. Τα συλλογικά ζητούμενα απαιτούν συλλογικές λύσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου